1.8.14

¡Muchas gracias a la revista Fogal por la hospitalidad!




Ευχαριστώ το περιοδικό Fogal για την τιμή που μου έκανε να φιλοξενήσει πίνακά μου για το εξώφυλλό του! 

Ειδώλια - Estatuillas de Ati Solerti (2014)

16.6.14

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΣΠΑΝΟΦΩΝΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟ VI ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΛΕΑ



Παρουσίαση της ανθολογίας στο Λεξικοπωλείον παρουσία της ισπανίδας συγγραφέως Φλάβια Κομπάνυ



Καλησπέρα σε όλους!

Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους παρευρισκόμενους στην παρουσίαση της Ανθολογίας σύγχρονης ισπανόφωνης ποίησης, που ξεκίνησα να μεταφράζω προ διετίας. Το κοινό, τον αρχισυντάκτη του «Βακχικόν» Νέστορα Πουλάκο, τον εξαιρετικό συγγραφέα και μεταφραστή Τάσο Ψάρρη, τη Φλάβια Κομπάνυ, αυτή τη σπουδαία συγγραφέα που μου έκανε την τιμή να εμπιστευτεί το έργο της σε μένα προς μετάφραση.
Η ιδέα για τη δημιουργία αυτού του βιβλίου όπως έχω αναφέρει και στην εισαγωγή του βιβλίου, ξεκίνησε μέσω της γνωριμίας μου με τον αξιόλογο ποιητή και μεταφραστή Μάριο Ντομίνγκες Πάρρα με καταγωγή από τα Κανάρια Νησιά, όταν ο ίδιος με προσέγγισε για να μεταφράσει κάποια ποιήματά μου στα ισπανικά. Να αναφέρω πως ο Μάριο εκτός από το πολύ σημαντικό εκδοτικό έργο που έχει στο ενεργητικό του ως ποιητής και μεταφραστής της ελληνικής, της αγγλικής και της πορτογαλικής γλώσσας στην ισπανική, συνεργάζεται και με το αξιόλογο περιοδικό “El Perseguidor”, με έδρα την Τενερίφη όπου και συστήνει Έλληνες ποιητές στο αναγνωστικό κοινό των Καναρίων Νήσων. Και φυσικά η αγάπη του προς τον ελληνικό πολιτισμό και τα ελληνικά γράμματα δεν σταματά εκεί. Μελλοντικά σχεδιάζει να δημιουργήσει και να εκδώσει μια δίγλωσση ανθολογία σύγχρονης ελληνικής αλλά και κυπριακής ποίησης. Του εύχομαι ό,τι καλύτερο! Μπορεί ο Μάριο να μην είναι εδώ σήμερα μαζί μας όμως η παρουσία του έστω και νοητά νομίζω θα συντροφεύει πάντα το παρόν εγχείρημα.
Νιώθοντας την ανάγκη λοιπόν μετά κι εγώ με τη σειρά μου να ανταποδώσω στον Μάριο τη μεγάλη τιμή που μου έκανε να «με μεταφράσει», πήρα την απόφαση να μεταφράσω κι εγώ κάποια ποιήματά του στα ελληνικά. Και φυσικά αυτό ήταν η αρχή για τα υπόλοιπα που θα ακολουθούσαν. 
Αυτό που πρωταρχικά μου έκανε εντύπωση, όπως με πληροφόρησε ο Μάριο, ήταν πως οι δημιουργοί των Καναρίων Νήσων δυσκολεύονται πολύ να βγάλουν προς τα έξω το έργο τους εκδοτικά. Ο ίδιος το λέει πολύ ωραία στο επίμετρο του βιβλίου πως τους περικυκλώνει μια «ωκεάνια φυλακή». Μετά, από περιέργεια περισσότερο, άρχισα να επισκέπτομαι blogs λογοτεχνών και ποιητών από τα Κανάρια Νησιά, να διαβάζω τις σκέψεις τους, να εκπλήσσομαι από την αγάπη που έχουν για τον ελληνικό πολιτισμό, από τις εμπνεύσεις τους… και να θέλω να μεταφέρω όλα αυτά και σε άλλους αναγνώστες… Θα ήταν κρίμα να «αποκλειστούν» για άλλη μια φορά.
Έκανα λοιπόν τις πρώτες απόπειρες να μεταφράσω έργα κάποιων ποιητών, στην πορεία ενθουσιάστηκαν κι άλλοι με αυτή την «ανταλλαγή», επικοινώνησαν με τον Μάριο και ύστερα μαζί μου, οι μεταφράσεις πλήθαιναν… και μέσω μιας συζήτησης που είχαμε με τον Νέστορα αποφασίσαμε να φτιάξουμε το παρόν βιβλίο με περισσότερη ποίηση. Περιλαμβάνοντας δηλαδή ποιήματα και από άλλα ισπανόφωνα μέρη. Έτσι στο παρόν βιβλίο συναντάμε ποιητές με καταγωγή από τα Κανάρια Νησιά (όπως ήταν και ο αρχικός στόχος), από την Ισπανία, τη Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Βενεζουέλα, Ουρουγουάη) και το Μεξικό.
Και πάλι εδώ ο ρόλος του Μάριο ήταν σημαντικός. Εκτός από το να μου «συστήσει» τους ποιητές που παρουσιάζονται εδώ, είχε και την επίβλεψη της μεταφραστικής μου δουλειάς. Μου έδωσε πολύτιμες συμβουλές σχετικά με το δύσκολο αυτό έργο της μετάφρασης. Μου έλυσε απορίες, μου επεξήγησε ιδιωματικές εκφράσεις, μου εξέφρασε τη γνώμη του πριν απ’ όλους για τα ποιήματα που δημιούργησα εκ νέου. Κάτι που είχε μεγάλη βαρύτητα για μένα, εφόσον θαυμάζω τον Μάριο για τις γνώσεις του και τη μοναδική ικανότητά του να ερμηνεύει κάθε κείμενο τόσο πιστά.
Γιατί όπως έχει πει και ένας άλλος σημαντικός Ισπανός ποιητής και μεταφραστής της ελληνικής γλώσσας, ο Χουάν Μανουέλ Μαθίας (μου έκανε επίσης την τιμή να μου εμπιστευτεί ποιήματά του για να τα μεταφράσω): al traducir un poema, el texto traducido debe ser, cueste lo que cueste, otro poema. – Όταν μεταφράζει κανείς ένα ποίημα, το μεταφρασμένο κείμενο οφείλει να είναι, πάση θυσία, ένα άλλο ποίημα.
Και αυτό είναι και το μεγαλύτερο στοίχημα που βάζει κάθε μεταφραστής με τον εαυτό του. Οφείλει να πλάσει ένα νέο ποίημα αλλά πρώτα πρέπει να γίνει τα μάτια του ποιήματος που του προσφέρεται, εκείνου του ποιήματος που του δανείζει την πρώτη ύλη του για να δημιουργήσει.
Οφείλει να διατηρήσει ανόθευτη την ωραιότητά του, να κρατήσει το ύφος του λόγου του, τις ρίμες, τις παρηχήσεις του, όλα τα σχήματα λόγου που συναντά στο κείμενο, προκειμένου να μείνει πιστός στο μεγαλείο του πρωτότυπου. Όμως, η παγίδα της αλλοτρίωσης στη μεταφορά των νοημάτων, σαν το σαράκι θα ροκανίζει πάντα την ξύλινη βάση του, το σκελετό του. Και κάπως έτσι κρίνεται η κατάληξή του, το έργο του. Αλλά αυτό ανοίγει άλλο κεφάλαιο προς συζήτηση… Φαντάζομαι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να το αναλύσουμε…
Αυτό που θέλω να πω είναι πως ο Μάριο ήταν πάντα εκεί και τον ευχαριστώ θερμά για την τόσο αρμονική και ουσιαστική συνεργασία!

Θα ήθελα να σταθώ επίσης και στα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι ποιητές. Εμείς σε αυτή την ανθολογία δεν προσπαθήσαμε να προβάλλουμε μόνο έργα καταξιωμένων ποιητών. Ούτε έργα ενός συγκεκριμένου λογοτεχνικού ύφους. Προσπαθήσαμε να οργανώσουμε μια ανθολογία γεμάτη αγάπη για την ποίηση, μια ανθολογία που σέβεται πρώτα απ’ όλα τον αναγνώστη. Γιατί είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου πως η ποιότητα δεν συνάδει πάντα με την δημοτικότητα του εκάστοτε δημιουργού ή την απήχηση που τυχαίνει να βρίσκει το έργο του κάποιες φορές. Έτσι, παρουσιάζονται εδώ έργα και νεότερων ποιητών, δώσαμε βήμα ακόμα και σε αυτούς που δεν έχουν εκδώσει ακόμα κάποιο βιβλίο. Ωστόσο, συμπεριλάβαμε και μεγάλες λογοτεχνικές φωνές με σημαντικό έργο πίσω τους, που έχουν βραβευτεί αλλά και σπουδαίες καλλιτεχνικές μορφές που δεν περιορίζονται μόνο στην έκφρασή τους μέσω της λογοτεχνίας. Έχουν συμμετάσχει επίσης ηθοποιοί, μουσικοί, περφόρμερς.

Τώρα, σχετικά με το περιεχόμενο του βιβλίου, θεώρησα σωστό να συμμετέχει κάθε δημιουργός με 3 ποιήματα καθαρά δικής του επιλογής για να υπάρξει αντικειμενικότητα και ομοιομορφία. Σε περίπτωση που παρατηρήσετε να συμβαίνει κάτι άλλο, αυτό είχε να κάνει με τη βούληση του εκάστοτε δημιουργού. Και αυτό γιατί δεν ήθελα να δυσαρεστήσω κανέναν. Αντιλαμβάνομαι ως δημιουργός κι εγώ η ίδια, πόσο μεγάλη είναι η χαρά του κάθε ποιητή όταν επικοινωνεί το έργο του και δη σε μια άλλη χώρα. Δεν υπήρξε επ’ ουδενί καμιά διάθεση από μέρους μου να μεροληπτήσω σε βάρος κάποιων. Να τονίσω επίσης, πως η σειρά που τηρήθηκε για την εμφάνιση των ποιητών στο βιβλίο, συμπίπτει με τη σειρά αποστολής των ποιημάτων τους.

Συνεπώς, ως κύρια μεταφράστρια του βιβλίου, αντιμετώπισα την όλη διαδικασία της μετάφρασης με σεβασμό και προσοχή προκειμένου να αποδώσω τα νοήματα όσο πιο πιστά γίνεται και ελπίζω πραγματικά να έχω καταφέρει να ανταποκριθώ αντάξια στο παρόν εγχείρημα. Αποτελεί για μένα τη μεγαλύτερη ευχή!
Στο σημείο αυτό, αξίζει να γίνει αναφορά σε κάτι που λέω και στον πρόλογο του βιβλίου και που θεωρώ πολύ σημαντικό. Η επαφή με την ποίηση δεν περιορίζεται μόνο στο χαρτί και φυσικά δεν έχει γλώσσα. Η γλώσσα της είναι πάντα μία, ίδια. Κοινή για όλους όσους μπορούν να την αντιληφθούν. Μπορεί να ντύνει τις λέξεις της με διαφορετικό τρόπο, να συνδυάζει αλλιώς τα γράμματά της, να τοποθετεί σε άλλες θέσεις τους τόνους της, να αλλάζει σκηνικό… Όμως η αίσθηση που θα αφήνει θα είναι πάντα ίδια. Το ουράνιο τόξο της μαγικά θα ανυψώνεται και θα διασταυρώνει εκείνη την ευθεία που ενώνει γη με ουρανό, η οποία είναι και πάλι μία. Η ίδια. Όμοια για όσους μπορούν να την αντιληφθούν.

Κλείνοντας, θα ήθελα για ακόμα μια φορά να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους τους σπουδαίους ποιητές που συμμετέχουν στην ανθολογία και που με τίμησαν εμπιστεύοντάς μου το έργο τους προς μετάφραση.
Εύχομαι αυτός ο γόνιμος λογοτεχνικός διάλογος να συνεχιστεί και στο μέλλον με παρόμοια εγχειρήματα.
Ελπίζω το βιβλίο να βρει απήχηση για να σπάσει επιτέλους η «κατάρα» κάθε τύπου εκδοτικής φυλακής.

Σας ευχαριστώ όλους για την προσοχή σας!

Άτη Σολέρτη



Καλησπέρα σας, 
 
Αποδέχτηκα με ιδιαίτερη χαρά την πρόσκληση του Νέστορα Πουλάκου να μιλήσω στην παρουσίαση της Ανθολογίας Σύγχρονης Ισπανόφωνης Ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν. Η αποδοχή της πρόσκλησης μου έδωσε την ευκαιρία να έρθω κοντά σε ένα παραγνωρισμένο κομμάτι της τέχνης, που είναι η σύγχρονη ποίηση, να συνομιλήσω με τους δημιουργούς μιας άλλης χώρας, να δω τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουν οι ποιητές της εποχής μας τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους. Είχα την ευτυχία να γίνω, έστω και για λίγο, γνώστης της αλήθειας τους, να αναζητήσω τη δική μου αλήθεια μέσω της δικής τους, να αφιερώσω στο βιβλίο τον χρόνο και την προσοχή που του αξίζει. Ήταν ίσως ο μόνος τρόπος να έρθω σε επαφή μαζί του, και πρέπει να το ομολογήσω, ο καλύτερος. Οι παρουσιάσεις, είτε συμμετέχει κανείς ως ομιλητής είτε ως ακροατής, είναι ίσως ο μόνος τρόπος να έρθουμε κοντά στις νέες εκδόσεις.
Γιατί να μιλήσουμε όμως για ένα λογοτεχνικό έργο από τη στιγμή που η τέχνη, και κυρίως η ποίηση, μιλάει από μόνη της; Τι έχουμε να πούμε εμείς παραπάνω από αυτό που λένε οι ίδιοι οι ποιητές ή από αυτό που αναδύεται από τις ίδιες του τις σελίδες; Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε να πούμε κάτι ιδιαίτερο, ούτε να προσθέσουμε κάτι εκεί όπου καλό είναι να σωπαίνει κανείς και τη στιγμή που μόνο οι ίδιοι οι δημιουργοί θα έπρεπε να το κάνουν. Απλά, αυτό που κάνουμε είναι να προσφέρουμε στο έργο τους διαθλαστικούς φακούς που η ποίηση έχει ανάγκη, να τη βοηθήσουμε να διαχυθεί και να εξακοντίσει τις ακτίνες της. Επιδιώκουμε να συγχρονίσουμε τα νοήματά της με τα δικά μας, να εναρμονίσουμε τη δική της με τη δική μας πραγματικότητα, που είναι υποκειμενική αλλά γίνεται αντικειμενική με τη βοήθειά της, κι έτσι μας ενώνει και μας δείχνει τον δρόμο. Φιλοδοξούμε να εισχωρήσουμε μέσα της όχι για να την ερμηνεύσουμε, αλλά για να αφομοιώσουμε τις έννοιες και τις ερμηνείες της, κάτι που είναι διαφορετικό. Από αυτή την άποψη, η Ανθολογία Σύγχρονης Ισπανόφωνης Ποίησης σε επιλογή και μετάφραση Άτης Σολέρτη είναι ένα έργο που χρειάζεται και αξίζει να μιλήσουμε για αυτό.
Παρ’ όλο που μια ανθολογία αποτελεί ένα έργο στο οποίο είναι δύσκολο να υπάρξει μια κοινή συνισταμένη, και παρά τις όποιες ιδιαιτερότητες που πάντα περιλαμβάνει η συγκέντρωση ενός ετερόκλητου υλικού όπως μας αναφέρει και η ίδια η μεταφράστρια στην εισαγωγή, η παρούσα έκδοση φαίνεται να πατάει γερά στα πόδια της και να είναι καλά δομημένη. Το έργο διατρέχει μια ποικιλία από θεματικές που μπορεί να μην ταυτίζονται απόλυτα μεταξύ τους, ωστόσο συνδέονται όπως συνδέονται και τα βασικά συστατικά της ύπαρξης, τα οποία δεν θα μπορούσαν να είναι απομονωμένα το ένα από το άλλο: έρωτας, θάνατος, απώλεια, ευτυχία, μοναξιά, πίστη, μελαγχολία. Αυτά τα θέματα, αν συνδυαστούν σωστά, μπορούν να συνθέσουν μια ολοκληρωμένη αποτύπωση του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου, μια γνήσια και αντιπροσωπευτική εικόνα της ζωής, μια απελευθέρωση συναισθημάτων, ή ακόμα καλύτερα, μια δραπέτευση από τα συναισθήματα, όπως έγραψε ο μεγάλος Αμερικανός ποιητής Τόμας Στερνς Έλιοτ.
Στην παρούσα όμως ανθολογία υποβόσκει κι ένα πιο έντονο κοινό στοιχείο το οποίο αποτελεί δομικό συστατικό της ποίησης μιας εποχής στην οποία αυτό που υπάρχει δεν είναι αποδεκτό, δεν αρκεί, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με τα υπάρχοντα δεδομένα, ένα στοιχείο που μοιάζει να πέφτει σαν σκιά πάνω από τους στίχους και να κάνει όλο και πιο αισθητή την παρουσία του σελίδα τη σελίδα: το στοιχείο της αναζήτησης. Η αναζήτηση της πεζής καθημερινής αλήθειας (πχ Περιπλανήθηκα ανάμεσα στα παραθυρόφυλλα και τον ασβέστη[1]), η αναζήτηση του ρομαντισμού (Ακολουθώ την άκρη των κυμάτων[2]), η αναζήτηση του ορθού λόγου (Παίρνεις τον δρόμο προς κάθε απάντηση[3] & Oι λέξεις είναι δρόμοι τεντωμένοι[4]), η αναζήτηση της ματαιότητας και της ουτοπίας (Μετακινούμασταν χωρίς διάθεση να ταξιδέψουμε[5] & Η εικόνα της αναζήτησης είναι υπερβολική[6]), η θρησκευτική αναζήτηση (Ταξίδι πρώτης θέσης στον παράδεισο[7]), η αναζήτηση της καταγωγής και της ρίζας (Άρχισε να διατρέχει στους άδειους δρόμους φωνάζοντάς σε Μάνα[8]). Το συγκεκριμένο στοιχείο προσδίδει μια μεταβατικότητα στο έργο, αναγάγει τον λόγο σε όχημα αλλαγής, δικαιολογώντας με αυτόν τον τρόπο και την ίδια τη λειτουργία της ποίησης, που αποβλέπει σε αυτό ακριβώς, στην αλλαγή.

Ως μεταφραστής, θα ήθελα να κάνω και κάποιες παρατηρήσεις για το μεταφραστικό κομμάτι του έργου, βασιζόμενες στα πρωτότυπα κείμενα.
Στη μετάφραση, για να υπάρξει ένα αξιόλογο αποτέλεσμα, η ταύτιση του μεταφραστή με τον συγγραφέα είναι απαραίτητη. Για να μπορέσει να αποδοθεί ένα έργο στη γλώσσα στόχος, ο μεταφραστής θα πρέπει να το αποδημήσει και να το ανασυνθέσει, να το δημιουργήσει ξανά πατώντας πάνω στα χνάρια του συγγραφέα. Αλλά για να το κάνει αυτό, θα πρέπει να προσεγγίσει τον συγγραφέα ως άτομο και δημιουργό, να διερευνήσει σχολαστικά το ψυχολογικό και υφολογικό του πλαίσιο, να συμμεριστεί τους προβληματισμούς του. Στην περίπτωση μιας ανθολογίας, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί καθώς η ποικιλία των υφών και των τεχνοτροπιών δημιουργεί μια ανομοιογενή σύνθεση στην οποία πολλές φορές δεν είναι ευδιάκριτες οι τελικές επιδιώξεις. Στην παρούσα όμως έκδοση, αυτές οι δυσκολίες φαίνεται να έχουν μετριαστεί χάρη στην προσεγμένη επιλογή των ανθολογούμενων έργων, η οποία, όπως είπαμε, ακολουθεί μια σχεδόν κοινή προβληματική. Συν τοις άλλοις, η τελική εικόνα του μεταφράσματος υποδηλώνει μια σωστή προσέγγιση του κάθε ποιήματος, μια προσέγγιση που δεν ακολουθεί τη λογική της μαζικής ανάγνωσης αλλά μιας ξεχωριστής αξιολόγησης βασισμένης στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ποιήματος. Η πρώτη λοιπόν εντύπωση είναι ότι ο στόχος του μεταφραστή εκπληρώνεται, κι ότι μέσω αυτού εξυπηρετείται και ο στόχος του έργου.
Η μεταφράστρια χρησιμοποιεί με μεθοδικότητα μια γκάμα από μεταφραστικά εργαλεία για να αποδώσει σωστά το ύφος και τα νοήματα. Για παράδειγμα, στο ποίημα Η Πέτρα[9], η  σύνταξη αντιστρέφεται προκειμένου να αναπαρασταθεί η μουσικότητα της κατάληξης που αποτελεί και την αισθητική ραχοκοκαλιά του ποιήματος. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το ποίημα Ο θάνατος [10] , που λόγω της θεματικής του απαιτεί την επιλογή εκείνων των λέξεων που θα εξυπηρετήσουν μια βαθιά και σκοτεινή αισθητική, μια αισθητική με υψηλές απαιτήσεις. Η επιλογή των κατάλληλων λέξεων δεν αποδεικνύεται δίκοπο μαχαίρι για τη μεταφράστρια, η οποία διαχειρίζεται με προσοχή τις εναλλακτικές της. Για παράδειγμα, στο ποίημα Βιβλίο ανεστραμμένο προς έναν Θεό[11],  η λέξη θέρος προτιμάται έναντι του καλοκαιριού, όπως και η λέξη εσπέρα έναντι του απογεύματος, προκειμένου να αποτυπωθεί η μελαγχολική και φιλοσοφική ατμόσφαιρα του πραγματικά εξαίσιου ποιήματος. Ομοίως, στο ποίημα Η μυστική ζωή των πετρών[12]), η λέξη κεραμοσκεπή προτιμάται έναντι της πιο πεζής στέγη. Η μεταφράστρια επίσης δεν γαντζώνεται από το πρωτότυπο κείμενο αλλά παίρνει τις ελευθερίες που θα της επιτρέψουν να παρουσιάσει ένα ποιοτικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, στο ποίημα Ι της Ντέμπορα Αντόν Σοριάνο λαμβάνονται οι απαραίτητες αποστάσεις από τον ομοιοκατάληκτο στίχο προκειμένου να διατηρηθεί το ύφος και η αισθητική.
Δεν ξέρω αν ισχύει αυτό που είπε ο Αμερικανός ποιητής Ρόμπερτ Φροστ ότι η ποίηση είναι αυτό που χάνεται στη μετάφραση, εκείνο όμως που αποκομίζει κανείς διαβάζοντας την παρούσα έκδοση είναι ότι δεν υπάρχει κάτι που να έχει χαθεί ή ότι αν έχει χαθεί κάτι, αυτό δεν επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα. Η παρούσα έκδοση μπορεί να μοιάζει σαν μια ταπεινή προσθήκη στο γιγάντιο σύνολο των εκδόσεων που έχουν βγει κατά καιρούς στα ελληνικά, και που τα περισσότερα συνωστίζονται στις αποθήκες, ή στην καλύτερη περίπτωση, στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Αλλά δεν είναι. Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον έργο, για ένα εργαλείο που μπορεί να μας ανοίξει τα μάτια, ένα μέσο γνώσης όχι τυποποιημένες και μασημένης, αλλά εσωτερικής, ένα μέσο προβληματισμού, που είναι απαραίτητος για τη διεκδίκηση του μέλλοντος. Αξίζουν συγχαρητήρια λοιπόν στον εκδότη, στον μεταφραστή και σε όσους συμμετείχαν στην σύλληψη και την υλοποίηση αυτής της ιδέας. 

Σας ευχαριστώ

Τάσος Ψάρρης



[1] Vagué entre los postigos y la cal - Ο Βασιλιάς της Ύδρας (EL REY DE HYDRA) - Φρανσίσκο Λεόν
[2] Yo sigo por el borde de las olas - Ο Μινώταυρος κι Εγώ (EL MINOTAURO Y YO) - Φρανσίσκο Λεόν
[3] Te pones en camino hacia donde toda respuesta - Ερωτήσεις στη Ζωή (PREGUNTAS A LA VIDA) - Ραφαέλ Χοσέ Ντίας
[4] A veces las palabras son sólo calles tendidas - Γραφείο (PUPITRE) - Χουάν Μανουέλ Μαθίας
[5] Estábamos en tránsito sin ganas de viajar - Με τα Μάτια Ανοιχτά στην Ακτή του Κόσμου (Con los ojos abiertos a la orilla del mundo) - Τζόρντι Ντόθε
[6] La imagen de la búsqueda es excesiva - V- Μιγκέλ Άνχελ Γκαλίντο
[7] Un viaje de primera al paraíso robado - Ι-  Ντέμπορα Αντόν Σοριάνο
[8] Ella comenzó a recorrer las calles vacías llamándote Madre - Γιάιζα Μαρτίνεζ
[9] LA PIEDRA - Bruno Mesa
[10] EL MUERTO - Bruno Mesa
[11] LIBRO VUELTO HACIA UN DIOS - Francisco León
[12] LA VIDA SECRETA DE LAS PIEDRAS - Jesús Jiménez Domínguez